فاصله فراکانونی (هایپرفوکال) و عمق میدان در عکاسی منظره

شما می توانید با این چند نکته فاصله فراکانونی و عمق میدان، همزمان تصویری شفاف از اشیاء نزدیک و چشم انداز دور به دست آورید.

بیشتر عکاسان عاشق چشم انداز هستند چرا که به آن ها فرصت می دهد با دوربین خود وارد طبیعت شوند و آن را ثبت نمایند اما به دست آوردن تصاویر بی نظیری که به اندازه لازم شفاف باشند دشوار است. مسئله فقط تنظیم یک روزنه کوچک و استفاده از سه پایه نیست بلکه شما باید کنترل کامل عمق میدان را در اختیار داشته باشید.

عمق میدان، دامنه فوکوس دقیق روبرو و پشت سوژه اصلی شما است. با داشتن عمق میدان کم، پس زمینه به سرعت از فوکوس خارج می شود. این حالت برای عکس پرتره عالی است که مثلا قصد دارید روی سوژه خود تمرکز نمایید. ولی در عکاسی چشم انداز، کل صحنه سوژه شما است و باید بیشترین عمق میدان ممکن را داشته باشید تا همه چیز در تصویر، از سنگ ها و گل های پیش پای شما گرفته تا درختان دوردست افق، شفاف باشد.

چند عامل روی عمق میدان تاثیر می گذارد. فاصله کانونی و تنظیم بزرگ نمایی لنز، یکی از آن ها است. تنظیم زاویه باز (واید انگل)، عمق میدان بیشتری می دهد، در حالی که تنظیم تله فتو از عمق میدان کمتری برخوردار است. روزنه لنز (اندازه دریچه دیافراگم) نیز یک عامل است. روزنه های لنز باز (دریچه دیافراگ باز)، دربردارنده عمق میدان کمی هستند در حالی که روزنه های کوچک (دریچه دیافراگم بسته) دارای عمق میدان زیادی می باشند.

مسئله تا حد زیادی به این بستگی دارد که روی چه چیزی فوکوس می کنید. در صورتی که سوژه دقیقا پیش روی دوربین باشد، عمق میدانی کمی لازم است، اما اگر سوژه دور باشد، عمق میدان باید بیشتر باشد. همانند بیشتر بخش های تئوری عکاسی، همه چیز زمانی بیشتر معنی می دهد که در حقیقت آن را امتحان کنید و بتوانید نتایج را در عکس های خود ببینید.

یک روش برای ساده تر کردن عمق میدان در عکاسی منظره (چشم انداز)، «فاصله فراکانونی» نام دارد که تا پایان این مطلب آموزشی بصورت عمیق یاد میگیرید.

۱. تاثیرات بزرگ نمایی (زومینگ)

در صورتی که از این صحنه با لنز کیت استاندارد نیکون D3100 خود با بازترین فاصله کانونی عکس بگیریم، به نظر نمی رسد هیچ مشکل عمق میدانی وجود داشته باشد – همه چیز شفاف است. اما در صورتی که بزرگنمایی را به میزان حداکثری فاصله کانونی ۵۵mm لنز برسانیم، می توانیم ببینیم که تنها سوژه ما شفاف خواهد بود و پیش زمینه و پس زمینه هردو مات هستند.

۲. انتخاب حالت اولویت دیافراگم (Aperture Priority)

برای رسیدن به عمق میدان بیشتر استفاده از فاصله کانونی بیشتر تنها راه حل رسیدن به این مقصود است. بنابر این جهت رسیدن به عمق میدان بیشتر باید درچه دیافراگم کوچکتری داشته باشیم. در صورتی که با حالت P دوربین عکس بگیرید، دوربین، روزنه لنز (اندازه دریچه دیافراگم) و سرعت شاتر را به صورت خودکار انتخاب می کند، پس آن چه نیاز دارید آن است که دوربین را روی حالت A (اولویت دیافراگم) قرار دهید. در این حالت اندازه درچه دیافراگم را شما دستی و سرعت شاتر را دوربین به صورت خودکار انتخاب می کند.

۳. تغییر دریچه دیافراگم

اکنون اندازه دریچه دیافراگم را تغییر دهید و تغییر آن را روی ال سیدی اصلی و یا ال سی دی بالای بدنه دوربین ببینید. در عکس بالا دریچه دیافراگم روی f/16 تنظیم شده است. شما می توانید از دریچه های بسته تر هم استفاده کنید اما کیفیت تصویر به دلیل اثر انکسار نور کاهش خواهد یافت.

۴. به تفاوت ها توجه کنید

با f/5.6، که بازترین حالت برای تنظیم نزدیک نمایی در لنز کیت های معمولی است، پس زمینه و گیاهان در پیش زمینه هر دو، خارج از فوکوس قرار می گیرند، اما با f/16، بخش بیشتری از تصویر شفاف می شود. ولی، می توانیم با تغییر نقطه فوکوس، عمق میدان را حتی از این هم بیشتر کنیم.

۵. عمق میدان حداکثری

نکته قابل توجه اینجا این است که سعی کنید نه روی پیش زمینه و نه روی پس زمینه نقطه فوکوس را قرار ندهید. چون اگر روی پس زمینه فوکوس کنید پیش زمینه تار می شود و اگر روی پیش زمینه فوکوس کنید پس زمینه تار می گردد. برای آن که هردو شفاف باشند، باید نفطه فوکوس را بین آن ها قرار دهید.

۶. انتخاب نقطه فوکوس

برای این منظور می توانید لنز را در حالت فوکوس خودکار قرار دهید و نقطه فوکوس را بصورت دستی انتخاب کنید. برای راحت تر شدن کار می توانید حالت لایو ویو دوربین را فعال کرده و از انتخاب کننده چندگانه برای تعیین نقطه فوکوس استفاده کنید. محل تقریبی نقطه فوکوس باید در یک سوم فاصله از بالای کادر قرار داشته باشد.

۷. محاسبه نقطه فوکوس با نرم افزار

شما می توانید دوربین را روی حالت فوکوس دستی قرار دهید و از نرم افزاری مثل Field Tools برای آیفون و یا DOF Calculator برای اندروید جهت تعیین فاصله فراکانونی استفاده نمایید. این کار باعث می شود اشیاء دوردست در بیشترین حد عمق میدان قرار گیرند و بنابراین عمق میدان به حداکثر برسد. در فاصله کانون ۵۵m و اندازه دیافراگم f/16، اپلیکیشن به ما می گوید که نقطه فوکوس برای فاصله فراکانونی ۹.۵m می باشد.

۸. تنظیم لنز

برای این کار، شما به لنزی نیاز دارید که دارای مقیاس فاصله باشد. همه لنزها دارای چنین امکانی نیستند (مثلا، لنز کیت نیکون ۱۸-۵۵mm فاقد آن است) اما بسیاری از آن ها دارای این ویژگی هستند. خودتان قضاوت کنید که آیا نشانه گذاری ها از هم دور هستند یا خیر – محاسبه عمق میدان باعث می شود چنین کاری شبیه یک علم محاسباتی دقیق گردد اما شفافیت کم کم تضعیف می شود بنابراین نیازی نیست که بیش از حد دقیق باشید.

جداول فاصله فراکانونی

برای استفاده از این جداول، اندازه دیافراگم و فاصله کانونی که روی دوربین خود تنظیم کرده ایند را در آن ها جستجو نمایید – در اینجا دو جدول برای دو نوع دوربین با سنسورهای فول فریم ۳۵mm، و سنسورهای کراپ APS-C آورده شده است. در این جداول فاصله ای مشخص شده که باید روی آن فوکوس نمایید (که همان نقطه ای است که فاصله فراکانونی را ایجاد می کند) تا بیشترین میزان شفافیت پیش زمینه و افق (بی کران) را در کانون قرار دهید. دامنه عمق میدانی که می توانید بدست آورید دورن پرانتز نوشته شده است.

پرینتی از جداول را در کیف خود نگه دارید – یا یک کپی از آن را در گوشی خود ذخیره کنید تا همیشه در دسترس باشند.